میبد شهری با تاریخ چند هزار ساله
شهرستان میبد در فاصله ۵۵ کیلومتری شمال یزد قرار گرفته و از شرق و شمال به شهرستان اردکان می‌رسد و از غرب و جنوب هم به شهرستان صدوق. از تهران تا میبد حدود ۵۷۴ کیلومتر راه است.
شما می‌توانید این مسیر را با استفاده از خودروی شخصی، اتوبوس و قطار طی کنید. قطارهای تهران به مقصد یزد، کرمان و بندرعباس در میبد توقف دارند، هنگام خرید بلیط قطار، می‌توانید ساعت توقف در شهر میبد را مشاهده کنید.
اگر می‌خواهید با اتوبوس به میبد بروید، می‌توانید بلیطی مستقیم به سمت این شهر تهیه کنید و پس از طی کردن مسیری حدودا هفت ساعته (از تهران)، به مقصد برسید.
البته اگر هم از طرفداران سفرهای هوایی هستید، راهی برای رفتن به میبد با هواپیما وجود دارد. شما می‌توانید بلیط هواپیما به مقصد یزد را خریداری کنید و پس از رسیدن به فرودگاه شهید صدوقی یزد، با تاکسی به سمت میبد بروید. حالا وقت آن رسیده که جاهای دیدنی میبد را با هم مرور کنیم.
۱. مسجد جامع میبد
مسجد جامع میبد یکی از باستانی‌ترین مناطقی است که در این شهر وجود دارد و به عقیده بسیاری از باستان‌شناسان، قدمت آن حدود ۷۰۰۰ سال تخمین زده می‌شود.
مسجد جامع میبد درواقع مجموعه‌ای از چندین بنای تاریخی است. این مسجد با مساحت حدودا ۳۰۰۰ متری خود، از بخش‌هایی مانند گنبدخانه، شبستان زمستانه، شبستان تابستانه، ایوان، چندین ورودی، هشتی، مسجد حسنعلی و مسجد امام حسن (ع) تشکیل شده است. یکی از مشخصه‌های اصلی مسجد جامع میبد، وجود طرح طاق‌نما در بدنه‌های حیاط و درواقع بخش میانی مجموعه است.
همانطور که گفته شد، قدمت این مسجد به چندین هزار سال پیش برمی‌گردد و این مسئله باعث تخریب بخش‌های زیادی از آن بر اثر گذر زمان و عوامل محیطی شده است.
از جمله بخش‌هایی از مسجد جامع میبد که امروزه از بین رفته‌اند، می‌توان به مسجدی در قسمت غربی مجموعه، کاروانسرا و آب‌انبار اشاره کرد.
شاید بتوان بدون اغراق گفت که این مسجد از جمله معدود جاهای دیدنی میبد است که به طور کامل عظمت معماری باستانی را در برابر چشمان شما به نمایش درمی‌آورد.
کبوترخانه میبد
شاید این روزها مفهوم کبوترخانه برای ما کمی گنگ و عجیب به نظر بیاید؛ ولی جالب است بدانید در گذشته، کبوترخانه‌ها یکی از کاربردی‌ترین بناهای مورد استفاده ایرانیان بوده‌اند.
کبوترخانه‌ها به شکل استوانه‌ای ساخته می‌شدند و از آنها برای جمع‌آوری فضولات پرندگان و به دست آوردن کود برای مصارف کشاورزی استفاده می‌شد. یکی از معروف‌ترین کبوترخانه‌های ایران، کبوترخانه میبد استان یزد است که اخیرا مرمت شده و تبدیل به یکی از محبوب‌ترین جاهای دیدنی میبد برای گردشگران شده است.
بر روی پشت‌بام این کبوترخانه چهار برج کوچک و یک برج بزرگ قرار دارد که محل ورود و خروج کبوتران بوده است. برج این کبوترخانه از سه طبقه تشکیل شده و ابعاد آشیانه‌هایی که برای کبوتران در آن ساخته شده، حدودا بیست سانتی‌متر در بیست سانتی‌متر است. عمده مصالحی که در ساخت کبوترخانه میبد ساخته به کار رفته است، مثل اکثر بناهای دیگر یزد، خشت خام و گل است.
نارین قلعه میبد
نارین قلعه میبد یکی از قدیمی‌ترین بناهای موجود در این شهرستان است که قدمت آن به دوره ساسانیان برمی‌گردد. این قلعه بر روی تپه‌ای به ارتفاع حدودا ۲۵ متر قرار گرفته و ارتفاع آن به گونه‌ای است که با ایستادن بر فراز قلعه، می‌توان تمام شهر را دید. نارین قلعه شهر میبد در بدو ورود اسلام به ایران از اهمیت بالایی برخوردار بوده است؛ چرا که از آن به عنوان مکانی مستحکم و غیرقابل‌نفوذ در برابر دشمنان استفاده می‌شده است.
شبکه زیرزمینی ساخته شده در نارین قلعه یکی از جالب‌ترین نکات مربوط به این بنای تاریخی است؛ این راه‌های زیرزمینی برای تهیه و تدارک مایحتاج افراد حاضر در قلعه مورد استفاده قرار می‌گرفته‌اند که به گفته باستان‌شناسان، هیچ بیگانه و متجاوزی موفق به فتح آنها نشده بود. بعضی از باستان‌شناسان قدمت سکونت در نارین قلعه را حدودا سه الی چهار هزار سال قبل از میلاد تخمین زده‌اند؛ قدمتی که باعث می‌شود این قلعه نه تنها به یکی از قدیمی‌ترین جاهای دیدنی میبد تبدیل شود، بلکه گفته می‌شود کهن‌ترین تاریخ تمدن بشری یزد نیز متعلق به آن است.
یخچال خشتی میبد
شاید شنیدن عنوان یخچال خشتی برای ما که در روزگار دیجیتال زندگی می‌کنیم کمی غریب به نظر بیاید. ولی در روزهایی نه چندان دور، از یخچال خشتی میبد برای ساخت و نگهداری یخ استفاده می‌شده است. این یخچال خشتی شهر میبد در کنار راه کاروانسرا و در جوار چاپارخانه، آب‌انبار و رباط شاه‌عباسی میبد واقع شده است. در گذشته نوع زندگی و امکانات به گونه‌ای بوده که کالایی به نام یخ در میان کالاهای گران‌قیمت قرار داشته و اقشار ضعیف جامعه و کارگران، گاهی اوقات در ازای مزد کار خود، مقداری یخ دریافت می‌کرده‌اند. اکثر یخچال‌های خشتی که از دوران قدیم به یادگار مانده‌اند، در کنار عمارت‌های اعیانی ساخته شده‌اند که همین مسئله نشان‌دهنده قیمت بالای یخ در آن دوران است.
به عقیده باستان‌شناسان، قدمت یخچال خشتی میبد به قبل از دوره قاجار و احتمالا دوره صفویه برمی‌گردد. ساختمان این یخچال مثل تمام یخچال‌های باستانی، از سه بخش تشکیل شده است: دیوار سایه‌انداز، حوضچه تولید یخ و مخزن یخ. گفته می‌شود که یخچال خشتی میبد بزرگترین تولیدکننده یخ ایران قدیم بوده است. اگر در حال تهیه کردن لیستی از جاهای دیدنی میبد هستید، بازدید این یخچال خشتی باستانی و درواقع بازدید از تاریخ کهن ایران را در اولویت خود قرار دهید.
چاپارخانه میبد
قدمت چاپارخانه میبد به دوران قاجار برمی‌گردد. همانطور که احتمالا می‌دانید، از چاپارخانه‌ها در گذشته به عنوان استراحت‌گاهی برای ماموران دولتی که در حال حمل پیامی مهم بوده‌اند استفاده می‌شده است.
در چارپارخانه‌ها تعدادی اسب و پیک تازه‌نفس نگهداری می‌شده و به نوعی محل تعویض پست ماموران دولتی بوده‌اند. به همین دلیل، عمارت چارپارخانه‌ها معمولا به صورت قلعه و دژ ساخته می‌شده که حفاظت از آن در برابر دشمنان کار راحتی باشد. علاوه بر این، چاپارخانه‌ها به منظور دیده‌بانی، تیراندازی و حفظ امنیت شهر نیز مورد استفاده قرار می‌گرفتند. چاپارخانه میبد در مسیر راه باستانی ری – کرمان و در کنار کاروانسرای میبد واقع شده است.
اگر شما هم در میان افرادی هستید که به آشنایی با صنعت پست در ایران قدیم علاقه دارید، در کنار بازدید از بقیه جاهای دیدنی میبد ، فرصت بازدید از چاپارخانه این شهر را هم از دست ندهید.
کاروانسرای شاه‌عباسی میبد
گفته می‌شود کاروانسرای شاه‌عباسی که یکی از زیباترین جاهای دیدنی میبد است، در گذشته کامل‌ترین کاروانسرای بین راهی ایران بوده است. از بخش‌های مختلف این کاروانسرا می‌توان به هشتی ورودی، حیاط مرکزی، ایوان بیرونی، حوضخانه و مهتابی، چهار هشتی و حدود صد ایوان و اتاق اشاره کرد. امروزه اداره میراث فرهنگی میبد و کتابخانه مرکز اسناد در کاروانسرای شاه‌عباسی واقع شده‌اند. بخش دیگری از این کاروانسر به موزه‌ای برای نمایش زیلوهای تاریخی میبد تبدیل شده است و بخش‌های دیگری از آن، به رستوارن و کافی‌شاپ برای پذیرایی از گردشگران و مسافران شهرستان میبد تبدیل شده‌اند.
